Notatki konkursowe

Wszystko o olimpiadzie biologicznej i olimpiadzie wiedzy ekologicznej oraz konkursach przyrodniczych dla uczniów, studentów i miłośników przyrody.
thyroxine
Posty: 31
Rejestracja: 2 lip 2012, o 17:09

Re: Notatki konkursowe

Post autor: thyroxine »

WIRUSY

Charakterystyka wirusów:
Wirusy są to patogeny nie mające budowy komórkowej, dlatego też nie zaliczamy ich do żadnego królestwa organizmów żywych. Wirusy nie rosną, nie odżywiają się, nie oddychają, nie posiadają też zdolności metabolicznych, a jakiekolwiek oznaki życia przejawiają w organizmach, w których żywych komórkach się namnażają - są więc pasożytami całkowitymi. Poza komórką żywiciela przyjmują postać krystaliczną.
Pojedynczą cząsteczkę wirusa nazywamy wirionem.
Wiroidy to formy zakaźne, jeszcze prostsze niż wirusy. Są niewielkie, nie posiadają otoczki białkowej, powodują głównie choroby roślin.
Istnieją także wirusy potrzebujące (do powielenia materiału genetycznego) innych wirusów i hamujące produkcję ich kopii - są to wirofagi (mają cechy podobne do bakteriofagów, ale wykorzystują komórkę nie zabijając jej).
Wirusy rozmnażają się na dwa sposoby. Gdy po natychmiastowym namnożeniu się wirusa następuje liza komórki (śmierć komórki), jest to cykl lityczny. Cykl, w którym wirus przechodzi w stan uśpienia (nie następuje rozpad komórki umożliwiający wydostanie się wirionów na zewnątrz) jest cyklem lizogenicznym.
Wirusy dzieli się ze względu na ich wielkość lub na zwierzęce i roślinne.

Budowa wirusów:
Składają się z kwasu DNA lub RNA (lecz nigdy z obu naraz) i białek. Materiał genetyczny tworzy rdzeń wirusa otoczony białkowym kapsydem. Kwas nukleinowy i otoczka białkowa tworzą nukleokapsyd.
Kapsyd, czyli płaszcz pełniący rolę ochronną, zbudowany jest z wielu identycznych, pojedynczych jednostek zwanych kapsomerami. Niektóre wirusy posiadają także osłonkę białkowo-lipidową zawierającą węglowodany i niekiedy śladowe ilości metali. Powstaje ona głównie z fragmentów błony komórkowej gospodarza podczas uwalniania się wirusa.
Wirusy mogą przyjmować różnorodne kształty, np.
kuliste (wirus grypy, rotawirusy)
pałeczkowate - spiralne (mozaika tytoniu), spiralne z osłonką
wielościenne - bryłowe z osłonką (wirus HIV), bryłowe bez osłonki, bryłowo-spiralne (bakteriofagi).

Choroby wirusowe:
Choroby zwierząt wywołują zazwyczaj wirusy RNA, choroby człowieka - zarówno wirusy DNA, jak i RNA. Wirusy mogą wnikać do komórek żywiciela w całości lub częściowo (w przypadku bakteriofagów wnika tylko kwas nukleinowy). Niektóre wirusy mogą przebywać w żywej komórce w postaci utajonej przez wiele lat.
Leczenie chorób wirusowych jest bardzo trudne, ponieważ nie istnieją antybiotyki, które zwalczałyby wirusy. W związku z tym, obecnie najskuteczniejszą metodą obrony przed nimi są szczepienia ochronne.

Choroby wirusowe człowieka:
• ospa wietrzna (wywoływana przez herpeswirus VZV)
• odra
• świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
• różyczka
• grypa (wywoływana przez wirusy grypy A, B i C)
• ptasia grypa (wywoływana przez wirus grypy typu A)
• żółtaczka zakaźna
• choroba Heinego-Medina (wywoływana przez wirus polio)
• WZW (wirusowe zapalenie wątroby)
• AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności)
• SARS (ciężki zespół ostrej niewydolności oddechowej)
• rak szyjki macicy (wywoływany przez wirus HPV)
• zapalenie opon mózgowych
• gorączka krwotoczna (wywoływana przez wirus Ebola)
• denga
• nieżyt nosa
• żółta febra
• opryszczka

W Polsce obowiązkowe są szczepienia na choroby wirusowe takie jak odra, świnka, różyczka, choroba Heinego-Medina oraz WZW typu B. Zalecane są szczepienia m.in. na kleszczowe zapalenie mózgu, biegunkę rotawirusową i ospę wietrzną.

Choroby wirusowe zwierząt:
• wścieklizna
• nosówka
• pryszczyca
• ptasia grypa
• myksomatoza

Choroby wirusowe roślin:
• mozaika (np. tytoniowa, jabłoni, pomidora)
• pstrość tulipana
• szarak śliwy
• kędzierzawka ziemniaka

Priony:
Priony to cząsteczki białka, występujące powszechnie we wszystkich organizmach żywych. Są one jednak potencjalnym groźnym czynnikiem zakaźnym. Priony zdolne są do zmienienia konformacji niechorobotwórczych białek w taki sposób, iż zamieniają się w formy chorobotwórcze. Białko PrP jest odporne na wysoką temperaturę i działanie czynników chemicznych, np. enzymów trawiennych.
Choroby prionowe mają bardzo dług czas wylęgania. U zwierząt priony infekcyjne wywołują chorobę kłusową (tzw. scrapie, trzęsawka), która występuje u owiec oraz pochodzącą od niej chorobę szalonych krów (BSE).
Chorobami prionowymi u ludzi są choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) oraz kuru (popularnie nazywane jako śmiejąca się śmierć). Objawami tych chorób są zaburzenia widzenia i czucia, bóle kończyn, otępienie, nagłe zmiany nastrojów i psychoza.
Wszystkie choroby prionowe prowadzą do uszkodzenia mózgu i są śmiertelne, do tej pory nie znaleziono żadnych sposobów zapobiegania im.

Wirus HIV:
Wirus upośledzenia odporności jest wirusem RNA o cyklu lizogenicznym. Zakażenie się nim jest możliwe na trzy sposoby - poprzez kontakt z krwią zakażonego (np. podczas transfuzji krwi), stosunek płciowy lub podczas porodu, gdy matka przekazuje go płodowi. Po wkroczeniu do krwioobiegu następuje czas uśpienia, podczas którego dochodzi do procesu odwrotnej transkrypcji, czyli przepisania kwasu RNA na DNA (umiejętność ta jest cechą wspólną wszystkich retrowirusów). Istnieją dwa typy tego wirusa - HIV-1 oraz HIV-2. Wirus HIV-1 szybciej doprowadza do niesprawności układu immunologicznego, czego następstwem jest choroba AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności). Z powodu braku odporności osoba chora może umrzeć nawet na przeziębienie.
Obecnie nie zostały jeszcze opracowane metody wyleczenia zakażenia wirusem HIV. Znane są jednak leki spowalniające namnażanie się wirusa oraz leki utrudniające rozprzestrzenianie się wirusa.


Mam nadzieję, że notatka okaże się przydatna, większość informacji pochodzi z konferencji, choć trochę je poszerzyłam. Jeżeli znajdziecie jakieś błędy lub nieścisłości, piszcie śmiało c
Awatar użytkownika
Kasia888
Posty: 745
Rejestracja: 29 sie 2011, o 13:38

Re: Notatki konkursowe

Post autor: Kasia888 »

thyroxine, super notka
lejker22
Posty: 1422
Rejestracja: 9 kwie 2012, o 15:14

Re: Notatki konkursowe

Post autor: lejker22 »

Zgadzam się z Kasią
Widać, że się starałaś Gdy tylko dojdę z moimi powtórkami do wirusów, na pewno skorzystam!
Awatar użytkownika
lidzik
Posty: 522
Rejestracja: 23 cze 2012, o 19:12

Re: Notatki konkursowe

Post autor: lidzik »

Dziękujemy za notatkę, jest świetna
MrsBiology
Posty: 425
Rejestracja: 25 kwie 2012, o 20:38

Re: Notatki konkursowe

Post autor: MrsBiology »

Cytologia

Cytologia jest nauką zajmującą się budową komórki. Komórka jest najmniejszą strukturą budującą organizm. Jest ona najmniejszym samo odtwarzającym się układem biologicznym. Może żyć sama, jako organizm jednokomórkowy (np. bakterie, okrzemki). Każdy organizm, niezależnie od wielkości zbudowany jest z komórek. W organizmie wielokomórkowym komórka jest składowym elementem kolonii (np. skrętnica).
To w komórce zachodzą wszystkie podstawowe procesy życiowe, takie jak wytwarzanie energii, wydalanie produktów przemiany materii, wzrost, ruch, oddychanie, pobieranie substancji i rozmnażanie.
Komórki mogą być prokariotyczne i eukariotyczne. Komórki prokariotyczne występują u bakterii, u których nie ma jądra komórkowego (są bezjądrowe). Ich materiał genetyczny w formie nici, nie jest oddzielony od reszty komórki. Wnętrze takich komórek nie ma wydzielonych przestrzeni - brak organelli. Komórki prokariotyczne w odróżnieniu od eukariotycznych posiadają kilkuwarstwową ścianę komórkową.
Komórki prokariotyczne - występują w pozostałych czterech królestwach: u roślin, grzybów, zwierząt, protistów. Zwierają one jądro komórkowe (materiał genetyczny jest oddzielony od reszty komórki błoną komórkową), ich wnętrza są wyposażone w przestrzenie w których zachodzą określone procesy życiowe. Posiadają organelle, mogą funkcjonować samodzielnie, tworzą kolonie lub są częścią organizmów wielokomórkowych.
W budowie komórki roślinnej wyróżnia się 10 elementów:
-błonę komórkową
-aparat Golgiego
-chloroplast
-ściana komórkowa
-wodniczka
-jądro komórkowe
-mitochondrium
-cytoplazma
-rybosomy
-siateczka śródplazmatyczna
Ściana komórkowa i wodniczka są martwymi elementami, pozostałe są żywe.
W budowie komórki bakteryjnej wyróżniamy elementy:
-otoczkę śluzową
-błonę komórkową
-ścianę komórkową
-cytoplazmę
-rzęskę
-materiał genetyczny (zwinięty, w formie nici)
W budowie komórki zwierzęcej wyróżniamy elementy:
-błonę komórkową
-siateczkę śródplazmatyczną
-rybosomy
-jądro komórkowe
-mitochondrium
-aparat Golgiego
-cytoplazma
W budowie komórki grzybów wyróżniamy elementy:
-rybosomy
-siateczkę śródplazmatyczną
-cytoplazmę
-aparat Golgiego
-ścianę komórkową
-błonę komórkową
-jądro komórkowe
-mitochondrium
Funkcje poszczególnych struktur komórkowych:
ściana komórkowa - znajduje się w komórkach roślin (zbudowana z celulozy) i grzybów (zbudowana z chityny). Jest sztywna i mocna, jest zewnętrzną warstwą, otacza komórkę, nadaje jej kształt, chroni przed uszkodzeniami i wnikaniem szkodliwych substancji, bakterii i wirusów.
wodniczka (wakuola) - przeważnie występuje w komórkach roślin i grzybów. Znajduje się w cytoplazmie, otoczona błoną komórkową (tonoplastem) może stanowić do 90% objętości komórki. Wypełniona jest wodnym roztworem soli i innych substancji. Nadaje całej komórce jędrność (turgor), jest magazynem wody, barwników i zbędnych substancji.
jądro komórkowe - występuje w komórkach eukariotycznych, w cytoplazmie, ma zwykle kształt kulisty Jest otoczone podwójną błoną plazmatyczną, wewnątrz znajdują się chromosomy zbudowane z nici DNA i białek. Odpowiada za pracę komórki, materiał genetyczny, przekazuje informację dziedziczną komórkom potomnym.
błona komórkowa – (inaczej plazmalemma) występuje we wszystkich komórkach (u grzybów i roślin występuje pod ścianą komórkową), składa się z białek i tłuszczów, jest błoną półprzepuszczalną. Izoluje wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego, utrzymuje stały skład chemiczny komórki.
cytoplazma – zawierają ją wszystkie komórki, wypełnia puste przestrzenie między strukturami komórki, może sama się przemieszczać, jest wodnym roztworem różnych substancji i zawiesiną białek i cukrów. W cytoplazmie zachodzą niektóre reakcje biochemiczne, oraz zapewnia ona transport różnych substancji między elementami komórki. Jest ona pozajądrową częścią komórki oddzieloną od środowiska zewnętrznego błoną komórkową. Jej płynnym składnikiem jest cytozol (cytoplazma podstawowa), który jest zbudowany m.in. z wody, białek i cukrów. W tej galaretowatej substancji są zawarte organelle.
mitochondria – występują w komórkach eukariotycznych, znajdują się w cytoplazmie. Są wyłożone podwójną błoną plazmatyczną, wewnątrz tworzy grzebienie.
siateczka śródplazmatyczna – znajduje się w komórkach eukariotycznych, jest systemem kanalików i pęcherzyków oraz przestrzeni w których zachodzą różne procesy biochemiczne, a ich układ może się zmieniać. Zapewnia transport substancji wewnątrz komórek, a u roślin także pomiędzy nimi. Znajduje się w cytoplazmie, zbudowana z białek i tłuszczów
rybosomy – znajdują się we wszystkich komórkach, w cytoplazmie, we wnętrzu chloroplastu i mitochondrium oraz na powierzchni siateczki śródplazmatycznej. W bakteriach dwie jednostki, jedna większa i jedna mniejsza. W mitochondriach i plastydach mają mniejsze rozmiary. Składają się z białek i RNA. Ich zadaniem jest synteza białek.
chloroplasty – znajdują się w komórkach roślinnych i u niektórych protistów. Znajdują się w cytoplazmie. Ich rozmieszczenie na liściu zależy od natężenia światła. Są różnokształtne, najczęściej kuliste i soczewkowate. Są otoczone podwójną błoną plazmatyczną, która wewnątrz tworzy pęcherzyki i cystersy. Ich główną rolą jest synteza cukrów, przy udziale energii słonecznej (fotosynteza)
Awatar użytkownika
lidzik
Posty: 522
Rejestracja: 23 cze 2012, o 19:12

Re: Notatki konkursowe

Post autor: lidzik »

Super notatka Mrs Biology
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 0 gości